Transferimi i njohurive dhe aftësive nga profesionistët e diasporës drejt vendeve të tyre të origjinës është një mjet i fuqishëm për zhvillimin. Hulumtimet tregojnë se secili profesion formon "mini-diasporën" e tij, dhe Germin po e merr këtë parasysh duke krijuar rrjete profesionale të anëtarëve të Diasporës që i përkasin profesioneve të ndryshme, si profesionistët e arsimit, financave, diplomacisë, mjekësisë dhe më shumë.
Përmes këtij programi, Germin mbështet transferimin dhe shkëmbimin e njohurive dhe aftësive nga diaspora tek institucionet, organizatat dhe entitetet private në vendet amë. Gjithashtu, ndërmjetëson dhe lehtëson angazhimin profesional afatshkurtër të profesionistëve nga diaspora në këto vende. Deri më sot, Germin ka angazhuar mbi 100 profesionistë nga fusha të ndryshme, me mbi 300 javë angazhim dhe mbi 400 orë mentorim online.
Për të lehtësuar këto lidhje, Germin ka hapur një platformë online ku profesionistët e diasporës mund të regjistrohen, ndërveprojnë, bashkëpunojnë dhe ndajnë ekspertizën e tyre. Deri më sot, në platformë janë regjistruar mbi 500 profesionistë nga diaspora. Platforma ka për qëllim të bëhet baza më e madhe e të dhënave për profesionistët e diasporës, duke lehtësuar jo vetëm bashkëpunimin midis tyre, por edhe midis diasporës dhe profesionistëve në Kosovë. Përveç kësaj, Germin planifikon të krijojë hapësira bashkëpunimi për diasporën në Kosovë, duke u ofruar profesionistëve të diasporës burime dhe hapësira të nevojshme për të punuar dhe krijuar lidhje me profesionistët lokalë.
Germin është duke angazhuar në mënyrë aktive profesionistët e diasporës përmes tre projekteve të ndryshme.
Projekti i parë, i mbështetur nga National Endowment for Democracy (NED) me seli në SHBA, ka për qëllim fuqizimin e grave në politikë në nivelin lokal në Kosovë duke ofruar mentorim nga profesionistët e diasporës.
Projekti i dytë, i mbështetur nga International Research & Exchanges Board (IREX) përmes USAID-it, lidh investitorët dhe sipërmarrësit e diasporës me udhëheqësit e Këshillave të Sektorit të Fuqisë Punëtore dhe përfituesit e skemave të granteve në sektorët e Përpunimit të Drurit, Agrobiznesit dhe ICT, me qëllim të ofrimit të mentorimit, asistencës teknike, praktikave profesionale dhe promovimit të investimeve të diasporës.
Projekti i tretë, i zbatuar në partneritet me Fondacionin për Shoqëri Civile të Kosovës (KCSF) dhe USAID-in në Kosovë, synon të ofrojë mundësi për bashkëpunim dhe shkëmbim midis profesionistëve të diasporës dhe OJQ-ve në Kosovë për të përmirësuar aftësitë e tyre dhe për të adresuar mungesën e ekspertizës profesionale në fusha të veçanta tematike.
Duke angazhuar profesionistët e diasporës në këto iniciativa, Germin jo vetëm që forcon lidhjet midis diasporës dhe Kosovës, por gjithashtu kontribuon në zhvillimin socio-ekonomik të vendit.
Brenda Programit
Projektet
Shfrytëzimi i ekspertizës së profesionistëve të diasporës për të nxitur zgjidhje inovative, ndërtimin e kapaciteteve dhe transferimin e njohurive në sektorë kyç.
Programi ka për qëllim ofrimin e mentorimit, ndihmës teknike virtuale, mundësive për praktikë dhe promovimin e investimeve nga diaspora. Duke lidhur profesionistët e diasporës me liderët lokalë, GERMIN nxit shkëmbimin e njohurive për të përmirësuar zhvillimin e forcës punëtore dhe inovacionin në këto sektorë.
GERMIN mbështet vendosjen e 30 ekspertëve të diasporës në institucione kyçe në Kosovë dhe Shqipëri, me qëllim përmirësimin e kapaciteteve të institucioneve dhe forcimin e zhvillimit të produkteve të tyre. Projekti përfshin një fushatë për angazhimin e profesionistëve të diasporës gjermane përmes partneriteteve me Qendrën për Migracion dhe Zhvillim Ndërkombëtar (CIM), duke targetuar ekspertë të kualifikuar për angazhime afatshkurtra.
Në maj 2024, Programi EU4Innovation në bashkëpunim me GERMIN, filloi implementimin e projektit “Diaspora për Edukimin mbi Sipërmarrjen” me qëllimi kryesor të aktivizojë njohuritë globale të diasporës për një ndikim lokal. Duke shfrytëzuar ekspertizën dhe përvojën e diasporës akademike dhe profesionale, Shqipëria mund të krijojë një ekosistem inovacioni dhe sipërmarrjeje më të ndërlidhur dhe më të fuqishëm, duke fuqizuar më tej studentët, akademikët, sipërmarrësit e ardhshëm dhe aktorët më të gjerë të ekosistemit të start-up-ve për të arritur rezultate të larta.
Diaspora4Education
Shfrytëzimi i ekspertizës dhe njohurive të akademikëve të diasporës për të krijuar kurse inovative që trajtojnë konceptet e sipërmarrjes dhe inovacionit në 10 institucione të arsimit të lartë në Shqipëri;
Përfitimi dhe avancimi i aftësive sipërmarrëse për mbi 500 studentë universitarë;
Shkëmbimi dhe bashkëpunimi mes akademikëve nxit kërkimet e përbashkëta, krijimin e konsorciumeve dhe aplikimet në Horizon Europe dhe programet e tjera të financimit të BE-së.
Diaspora4Entrepreneurship
Angazhimi i një grupi profesionistësh nga diaspora për të mentoruar start-up-et, sipërmarrësit e ardhshëm dhe aktorët e ekosistemit, aktivizimi i ekspertizës së tyre për të udhëhequr dhe vlerësuar ndërmarrjet në zhvillim dhe ndarja e njohurive dhe aftësive të tyre për të ndihmuar në krijimin e ndryshimeve të rëndësishme në peizazhin sipërmarrës të Shqipërisë.
Diaspora4Promotion
Mobilizimi i diasporës për të promovuar ekosistemin e start-up-eve dhe inovacionit në Shqipëri, si brenda vendit ashtu edhe ndërkombëtarisht, si dhe anëtarë të dalluar të diasporës bëhen “ambasadorë të ekosistemit” (inovatorë, sipërmarrës, studiues) dhe promovojnë ekosistemin duke krijuar lidhje dhe ndërtuar ura me ekosistemet ndërkombëtare.
GERMIN angazhohet për të forcuar bashkëpunimin midis Kosovës dhe diasporës për të promovuar zhvillimin dhe demokratizimin e Kosovës. Në dhjetor 2022, GERMIN lançoi projektin "Bashkëpunimi midis Kosovës dhe Diasporës: Ndërtimi i Kapaciteteve të Grave në Politikë në Nivel Lokal", i mbështetur nga National Endowment for Democracy (NED). Projekti fokusohet në fuqizimin e grave në politikën lokale, me pjesëmarrjen e 52 grave nga komuna si Shtime, Istog, Vushtrri, Suharekë, Lipjan, Rahovec dhe Podujevë.
Komponenti kryesor i projektit përfshin mentorimin nga 26 profesionistë të diasporës, secili duke mentoruar dy gra lokale.
Ky program mentorimi zgjat nëntë muaj dhe është i ndarë në tri faza:
• Faza 1: Identifikimi i përfituesve dhe mentorëve të diasporës.
• Faza 2: Faza e mentorimit, ku 26 çiftet mentor-mentee punojnë ngushtë.
• Faza 3: Një konferencë përfundimtare që mblidhet të gjithë palët e interesuara për reflektim dhe ndarje.
Në përgjigje të pandemisë globale, GERMIN, së bashku me Fondacionin Global të Shqiptarëve, krijoi “Ekipin e Profesionistëve të Shëndetësisë të Diasporës për Përgjigjen ndaj COVID-19” — një rrjet profesionistësh të shëndetësisë, ekspertësh të shëndetit publik dhe kërkuesish shqiptarë. Ky rrjet ka për qëllim forcimin e përpjekjeve të përbashkëta për përgjigjen ndaj COVID-19 dhe kontribuimin në zhvillimin e rekomandimeve politike për Shqipërinë, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut.
Qëllimet:
• Krijimi i një rrjeti global të profesionistëve të shëndetësisë shqiptarë që kontribuojnë në zhvillimin e politikave dhe përgjigjen ndaj krizave.
• Fortifikimi i marrëdhënieve bashkëpunuese ndërmjet profesionistëve të diasporës dhe sektorëve publik, privat dhe jo-fitimprurës.
Aktivitete:
• Organizimi i takimeve online, diskutimeve në panel dhe burimeve për të udhëhequr përpjekjet e përgjigjes.
• Zhvillimi i një platforme online të moderuar për ndarjen e burimeve dhe informacionit mbi politikat. • Përgatitja e një dokumenti pozicioni mbi përgjigjen ndaj COVID-19, duke adresuar sfidat lokale dhe globale.
Ky program ofron mundësinë për diplomuarit nga diaspora që të punojnë me anëtarët e Kuvendit të Kosovës, duke kontribuar drejtpërdrejt në proceset e krijimit të politikave. Ata do të angazhohen në kërkime dhe do të krijojnë raportet politike për fusha si të drejtat civile dhe politike për anëtarët e diasporës, investimet e huaja dhe dërgesat.
Qëllimet:
• Ndërtimi i një rrjeti të bursistëve nga diaspora që bashkëpunojnë me deputetët dhe komitetet parlamentare.
• Është krijuar një program i bursave vjetore që përfshin 10-15 bursistë të diasporës çdo vit.
Kjo iniciativë ofron mundësi shkëmbimesh virtuale, duke lidhur profesionistët dhe studentët e diasporës me institucionet akademike në Kosovë dhe Shqipëri. Përmes ligjëratave online, programi promovon transferimin e njohurive dhe ekspertizës, duke ndihmuar në mbylljen e hendekut të aftësive dhe përmirësimin e rezultateve arsimore.
Qëllimet:
• Promovimi i shkëmbimeve virtuale ndërmjet profesionistëve dhe studentëve të diasporës.
• Forcimi i bashkëpunimit në arsimimin e lartë dhe nxitja e transferimit të njohurive.
Të fundit
Lajme të ngjashme
Qëndroni të informuar me të rejat e fundit, historitë e suksesit dhe iniciativat ku profesionistët e diasporës po bëjnë një ndikim të rëndësishëm në sektorë të ndryshëm.
IBAS: Nga Një Ide Inovative në Një Lider të Tregut Financiar
Kur Gazmend Selmani nisi rrugëtimin për të themeluar IBAS, ai kishte një vizion të qartë: të krijojë një institucion financiar që jo vetëm do të modernizonte shërbimet e pagesave dhe investimeve, por do të ndryshonte mënyrën se si njerëzit dhe bizneset i menaxhojnë financat e tyre. Si nevojë e kohës, duke parë boshllëqet në treg dhe potencialin e madh për inovacion, ai dhe ekipi i tij ndërtuan një platformë që sot ka rritjen më të madhe dhe të qëndrueshme në tregun e fintech.
IBAS SI ZGJIDHJE E NEVOJAVE TË TREGUT
Në një kohë kur tregu financiar në Kosovë kishte mungesë të zgjidhjeve digjitale të avancuara, IBAS u krijua për të ofruar një platformë gjithëpërfshirëse që i shërben individëve dhe bizneseve. Me shërbime që përfshijnë pagesat, transferet e parasë, kreditë, mbitërheqjet dhe modelin inovativ “Buy Now, Pay Later”, IBAS është platforma me ofertën më të llojllojshme në treg. Për më tepër, ofrimi i këshillimit për investime në instrumente financiare në tregjet e rregulluara e bën atë një opsion unik jo vetëm në Kosovë por edhe në rajon.
Megjithatë, sfidat e shumta për një institucion të tillë ekipi i IBAS i shndërruan në pasion për t’i zgjidhur shpejtë e me lehtësi.
NGA RRITJA LOKALE TEK AMBICIET NDËRKOMBËTARE
Në pak vite, IBAS u bë institucioni i parë i parasë elektronike në Kosovë dhe arriti të fitojë mbi 40,000 klientë në Kosovë. Përmes një kombinimi të teknologjisë së avancuar dhe përkushtimit ndaj shërbimit ndaj klientit, IBAS kontribuon në ekosistemin financiar me një qasje që i jep përdoruesve fleksibilitet dhe siguri.
Performanca e IBAS është mbresëlënëse: me një rritje mesatare të të ardhurave prej mbi 138% gjatë tre viteve të fundit, kompania ka tejkaluar shumë institucione financiare të ngjashme, madje edhe disa që vlerësohen në miliarda dollarë (Revolut, Monzo, Starling, N26, Klarna, etj.) duke shënuar rritje të jashtëzakonshme të vlerës, deri në mbi 400 herë më shumë se investimi i tyre fillestar. Rritja eksponenciale e IBAS, sidomos duke pasur parasysh fillimet në një treg relativisht të vogël, paraqet mundësi të jashtëzakonshme për investitorë.
Për këta të fundit, IBAS ka shkuar një hap më tej në krijimin e një lehtësie ligjore, duke u themeluar IBAS në Mbretërinë e Bashkuar, një nga vendet me infrastrukturën më të avancuar në botë në tregjet financiare.
ÇFARË PRITET NË VAZHDIM NGA IBAS?
Për të adresuar këtë kërkesë dhe për të zgjeruar më tej operacionet, IBAS vendosi të hapte një cikël fillestar investimesh përmes CrowdCube, platforma e njohur dhe e licencuar për investime në Mbretërinë e Bashkuar.
Fillimisht, IBAS synoi të siguronte 1 milion euro, por brenda një kohe të shkurtër, pa e publikuar thirrjen finale, arriti të mbyllë 61% të kësaj shume. Për shkak të interesit të lartë të publikut, kompania vendosi të rrisë shumën e synuar në 1.25 milion euro. Me këto fonde, IBAS planifikon të zgjerojë aktivitetet në Kosovë dhe të përgatitet për serinë A të investimeve, ku vlera e investimeve do të jetë dukshëm më e lartë. Objektivi kryesor është hyrja në tregun evropian (EEA) dhe përgatitja për IPO në bursën e Londrës ose Nasdaq.
HISTORI SUKSESI: NGA KLIENTËT TEK INVESTITORËT
Një nga treguesit më të mirë të suksesit të IBAS është ndikimi që ka pasur tek klientët dhe investitorët. IBAS filloi si një vizion në letër, por investitorët e hershëm besuan ne te dhe e trajtuan si një mundësi të sigurt për sukses. Tani, të gjithë investitorët aktualë shohin rritje të vazhdueshme të vlerës së kapitalit të tyre, një trend që me shumë gjasë do përcillet nga viti në vit. Grafikonët e performancës së IBAS vazhdojnë të jenë në rritje, duke e vendosur kompaninë në një pozicion të fortë për të arritur objektivat e saj të mëdha.
Një moment kyç për IBAS ka qenë konsolidimi i reputacionit si një institucion financiar inovativ dhe i besueshëm. Duke ofruar zgjidhje të personalizuara për nevojat e klientëve dhe duke siguruar që çdo shërbim të jetë transparent dhe i mbrojtur nga rregulloret ndërkombëtare, IBAS ka krijuar një bazë solide për suksesin e radhës.
IBAS nuk e sheh suksesin vetëm në terma të rritjes financiare, por edhe në ndikimin e tij në industrinë financiare, respekitivisht sektorin e FinTech. Pas këtij cikli fillestar të investimeve, kompania do të fokusohet në:
Zgjerimin e shërbimeve në tregun kosovar, duke forcuar pozicionin e tij si lider në këtë industri.
Përgatitjen për serinë A të investimeve, që do të sigurojë kapital shtesë për zgjerim në tregjet ndërkombëtare.
Rritjen e numrit të klientëve dhe profitabilitetit, për të garantuar IPO të suksesshme në Londër ose Nasdaq.
NJË MODEL PËR SUKSESIN NË FINTECH
Historia e IBAS është një dëshmi e fuqisë së vizionit, inovacionit dhe menaxhimit të duhur. Siç thekson vetë Gazmend Selmani: “IBAS është i përkushtuar të sigurojë që grafiku i kthimit të investimeve të ndjekë të njëjtën trajektore siç është ai i rritjes së të hyrave, duke u krahasuar me standardet e vendosura nga liderët e industrisë si Revolut, Monzo, Starling, N26 dhe Klarna.”
IBAS ka dëshmuar se, me strategjinë dhe përkushtimin e duhur, çdo synim mund të arrihet. Me hapa të qartë drejt zgjerimit dhe një plan të mirëpërcaktuar për listim në bursë, IBAS po ndërton të ardhmen e tij si një emër i fuqishëm në industrinë globale të FinTech.
Date: 27/03/2025
0 Views
Avokimi dhe Diplomacia Digjitale e Diasporës – Shtysë për Transformimin e Kosovës
Shkruan: Arieta Dragusha
Në një botë globalisht të ndërlidhur, ku informacioni dhe komunikimi përhapen me shpejtësi të jashtëzakonshme, avokimi dhe diplomacia digjitale janë shndërruar në mjete të domosdoshme, veçanërisht për shtete të vogla si Kosova. Roli i diasporës në këto procese shkon përtej një mbështetjeje simbolike, duke u bërë një forcë kyçe në promovimin e interesave kombëtare, forcimin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe nxitjen e politikave zhvillimore. Me miliona shqiptarë të shpërndarë anembanë botës, diaspora përfaqëson një potencial ende të pashfrytëzuar plotësisht për të ndikuar në vendimmarrje dhe për të kontribuar në transformimin e Kosovës.
Ky artikull, i bazuar në diskutimet e mbajtura gjatë tryezës - Avokimi dhe Diplomacia Publike e Diasporës - organizuar nga Germin në dhjetor 2024, analizon evolucionin e avokimit dhe diplomacisë digjitale, ndikimin konkret të diasporës në politikën dhe ekonominë e Kosovës, si dhe sfidat dhe rekomandimet për të maksimizuar këtë ndikim. Synimi është të nxjerrim në pah se si teknologjia, politika dhe angazhimi qytetar mund të bashkohen për të krijuar një strategji efektive, e cila e pozicionon Kosovën më fuqishëm në skenën ndërkombëtare
Diplomacia Digjitale dhe Transformimi i Avokimit
Gjatë dekadës së fundit, interneti dhe platformat digjitale kanë hapur horizonte të reja për avokim dhe diplomaci. Në të kaluarën, diplomacia ishte fushë ekskluzive e institucioneve shtetërore, por sot diaspora ka mundësinë të ndikojë drejtpërdrejt në politikat ndërkombëtare përmes përdorimit strategjik të mediave sociale dhe fushatave të koordinuara. Këto platforma kanë lehtësuar krijimin e rrjeteve me profesionistë që formësojnë opinionet për Kosovën, duke e bërë diasporën një aktor të rëndësishëm në ndërtimin e narrativës globale për vendin.
Gjatë tryezës, Behar Xharra - bashkë-themelues i Germin, ndau rrëfimin e tij mbi fillesat e diplomacisë digjitale në Kosovë, duke theksuar sesi, në vitin 2010, kur Kosova ishte ende një shtet i ri, imazhi i saj në internet dominohej nga histori negative – lufta, politika dhe sfidat e shtetndërtimit. Ai theksoi se atëherë diplomacia po shndërrohej në një hapësirë digjitale dhe se ishte thelbësore të veprohej si qytetarë digjitalë për të ndryshuar këtë narrativë.
Xharra tregoi se Kosova kishte një diasporë si kapital diplomatik të pashfrytëzuar – individë që flasin gjuhë të huaja, janë votues në vendet ku jetojnë dhe kanë ndikim në komunitetet e tyre. Për të përmbysur narrativën negative, ai dhe ekipi i tij krijuan KosovoDiaspora, një blog i dedikuar për të promovuar histori suksesi nga diaspora dhe për të ndërtuar një imazh pozitiv të Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Duke punuar me diasporën, ata kuptuan se potenciali i saj mbetej i papërdorur në zhvillimin e Kosovës. Kjo çoi në themelimin e Germin si një platformë e cila synon të fuqizojë dhe angazhojë strategjikisht diasporën në proceset zhvillimore të vendit.
Përtej promovimit të imazhit të Kosovës, Xharra theksoi se diplomacia digjitale u ka mundësuar diasporës jo vetëm të sfidojë narrativa të pasakta, por edhe të mbrojë interesat e saj dhe të nxjerrë në pah histori suksesi që e pozicionojnë Kosovën si një faktor relevant në rajon. Kjo qasje e re ka transformuar mënyrën se si Kosova dhe diaspora e saj ndërveprojnë me botën, duke e bërë diasporën një aktor të rëndësishëm në diplomacinë publike të vendit.
Ka shumë histori suksesi të kosovarëve që jetojnë jashtë dhe kanë arritur në fusha si biznesi, media, arti, sporti dhe madje edhe politika. Shfrytëzimi dhe forcimi i pozitës së tyre shoqërore jashtë vendit, si dhe mundësitë për angazhim publik si ambasadorë joformalë dhe fytyra publike të Kosovës, në një mënyrë të koordinuar dhe strategjike, mund të japë një kontribut të madh në përpjekjet e Kosovës për Diplomacinë Publike. [Beyond Remittances PUBLIC DIPLOMACY AND KOSOVO‘S DIASPORA, Behar Xharra and Martin Wählisch, 2012, pg. 34]
Integrimi i Diasporës në Hartimin e Politikave
Në shumë vende, diaspora ka luajtur një rol kyç në ndihmën për hartimin e politikave dhe reformat institucionale. Kosova nuk duhet te bëj përjashtim. Përmes projekteve të ndryshme, ekspertët kosovarë të diasporës mund te japin kontribut konkret në reforma ligjore, strategji ekonomike dhe zhvillimin e sektorëve të ndryshëm [Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës tashmë ka një program angazhimi për profesionistët e diasporës, i cili synon të ndërlidhë ata duke u ofruar hapësirë dhe mundësi për përfshirje në MPJD. Ky program gjashtëmujor u mundëson profesionistëve të diaspoFdeyrës të shkëmbejnë njohuritë dhe përvojat e tyre në kuadër të diplomacisë publike, me fokus në diplomacinë e diasporës, diplomacinë qytetare dhe atë ekonomike - www.cdfellowship.com]. Përfshirja e profesionistëve me përvojë ndërkombëtare në mekanizmat e vendimmarrjes sjellë njohuri të reja dhe ndihmon në krijimin e politikave të harmonizuara me standardet ndërkombëtare. Germin ka një rrjet të gjerë dhe shumë efektiv të profesionistëve të ndryshëm, të cilët mund të kontribuojnë dhe të angazhohen si në shoqërinë civile ashtu edhe në institucionet e vendit. [Programi - Angazhimi i Profesionistëve nga Diaspora (EDP)]
Diplomacia Sportive si Mjet Avokimi
Sporti është një nga mekanizmat më të fuqishëm për ndërtimin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe për promovimin e një imazhi pozitiv për një vend. Kosova, përmes sportistëve të saj të suksesshëm, ka fituar njohje dhe respekt në skenën ndërkombëtare. Sportistët arrijnë të depërtojnë në tregje ndërkombëtare dhe të ndërtojnë ura bashkëpunimi përtej politikës. Për më tepër, suksesi i Kosovës në sport ka ndihmuar edhe në promovimin e barazisë gjinore dhe përfshirjes sociale, e kjo sipas Elvira Dushkut, Sekretare e Përgjithshme e Federatës së Basketbollit të Kosovës, shihet edhe në përbërjen e vet kësaj federate.
Xherdan Shaqiri dhe Granit Xhaka, janë vlerësuar si ndër futbollistët më të mirë të vendit. Një tjetër lojtare me origjinë kosovare, Fatmire Bajramaj, pjesë e ekipit gjerman të futbollit për femra, u nominua si Lojtarja e Vitit nga FIFA në 2010, një çmim që i jepet futbollistes më të mirë në botë. [Beyond Remittances ... pg. 66]
Roli i Diplomacise Ekonomike dhe Sociale
Përtej diplomacisë tradicionale dhe avokimit në platforma digjitale, diaspora shqiptare ka një ndikim të rëndësishëm ekonomik. Gjatë tryezës së fundit, Bahri Cani, gazetar në Deutsche Welle, theksoi kontributin e bizneseve të drejtuara nga shqiptarë në diasporë, të cilat punësojnë një numër të madh punëtorësh dhe ndihmojnë në promovimin e lidhjeve ndërkombëtare. Këto biznese nuk vetëm që krijojnë vende pune dhe zhvillojnë tregtinë ndërkombëtare, por gjithashtu përmirësojnë perceptimin global për Kosovën dhe Shqipërinë, duke i dhënë një dimension praktik diplomacisë ekonomike.
Investimet e drejtpërdrejta nga diaspora, krijimi i lidhjeve biznesore dhe transferimi i njohurive janë elementë kyç që mund të kontribuojnë në një zhvillim më të qëndrueshëm ekonomik. Për këtë arsye, është e rëndësishme që këto iniciativa të institucionalizohen dhe të mbështeten nga politikat qeveritare dhe platformat e bashkëpunimit.
Ndikimi social dhe filantropik
Diaspora shqiptarë është një nga komunitetet më aktive në aspektin filantropik. Përmes remitancave, ajo ka qenë një shtyllë mbështetëse për ekonominë e Kosovës dhe Shqipërisë. Megjithatë, ndikimi i saj mund të shkoj përtej ndihmës financiare duke përfshirë iniciativa që fuqizojnë sektorin e shëndetësisë, arsimit dhe përfshirjes sociale. Në këtë kontekst, Germin ka luajtur një rol të rëndësishëm në mobilizimin e këtyre resurseve, duke krijuar mekanizma që kanalizojnë kontributin e diasporës në zhvillimin ekonomik dhe shoqëror të Kosovës dhe Shqipërisë. [Programi - Angazhimi i Profesionisteve te Diaspores, Germin]. Nëpërmjet projekteve të ndryshme, Germin ka mundësuar lidhjen e profesionistëve të diasporës me institucionet vendase, duke krijuar platforma për shkëmbimin e ekspertizës dhe investimeve.
Kontributi në Transferimin e Njohurive
Një nga aspektet më të rëndësishme të angazhimit të diasporës është transferimi i njohurive dhe ekspertizës. Germin po nxit transferimin e njohurive dhe aftësive nga diaspora në Kosovë përmes rrjeteve profesionale dhe platformave bashkëpunuese. Deri më tani, mbi 100 profesionistë nga fusha të ndryshme kanë kontribuar me mentorim dhe angazhim profesional, ndërsa mbi 500 të tjerë janë regjistruar në platformën online të Germin. Përmes projekteve të ndryshme Germin fuqizon gratë në politikë, lidh investitorët dhe sipërmarrësit e diasporës me sektorë kyç ekonomikë dhe ndihmon OJQ-të në Kosovë duke adresuar mungesën e ekspertizës. Këto iniciativa jo vetëm që forcojnë lidhjet me diasporën, por kontribuojnë në zhvillimin socio-ekonomik të vendit.
Sfidat e Diasporës në Angazhimin në Diplomacinë Publike dhe Digjitale
Një nga sfidat më të mëdha që pengon përfshirjen efektive të diasporës në zhvillimin e Kosovës është mungesa e një strategjie të qartë dhe të koordinuar. [Analiza e Nevojave dhe Identifikimi i Problemeve të Diasporës Kosovare, Germin 2024, fq. 10]. Edhe pse ekzistojnë shumë iniciativa individuale dhe projekte të veçuara, nuk ka ende një mekanizëm të centralizuar dhe institucionalizuar që të orientojë dhe strukturojë kontributin e diasporës në mënyrë të qëndrueshme dhe afatgjatë. Kjo mungesë e strategjisë shpesh e bën të vështirë maksimizimin e ndikimit të diasporës, pasi angazhimet e saj mbeten të fragmentuara dhe të kufizuara në nisma të veçanta pa një qasje të integruar.
Një tjetër pengesë e rëndësishme janë barrierat institucionale dhe burokratike që diaspora has kur tenton të angazhohet në projekte ose të investojë në Kosovë. Proceset administrative të ndërlikuara, mungesa e lehtësirave ligjore dhe procedurat shpesh të paqarta dekurajojnë shumë profesionistë dhe investitorë të diasporës nga një përfshirje më e madhe. [ Harnessing the Potential of the KOSOVAR DIASPORA’S ECONOMIC CONTRIBUTIONS, Germin 2024, fq.45] Këto sfida burokratike jo vetëm që e pengojnë angazhimin aktiv të diasporës, por gjithashtu dëmtojnë perceptimin e saj mbi mundësitë e ofruara nga shteti për të kontribuar në zhvillimin e vendit.
Një problem tjetër i rëndësishëm është mungesa e koordinimit midis aktorëve të ndryshëm që punojnë me dhe për diasporën. Organizatat e ndryshme të shoqërisë civile, institucionet shtetërore dhe grupet e diasporës shpesh veprojnë në mënyrë të pavarur dhe pa një bashkëpunim të strukturuar. Kjo shpërndarje e përpjekjeve çon në mungesë të sinergjisë dhe zvogëlon ndikimin e mundshëm që diaspora mund të ketë përmes një qasjeje të unifikuar dhe të mirëplanifikuar. Pa një mekanizëm efektiv bashkëpunimi dhe koordinimi, shumë nga potencialet e diasporës mbeten të pashfrytëzuara plotësisht.
Përveç sfidave të brendshme, një problem i rëndësishëm mbetet edhe mënyra se si Kosova perceptohet në arenën ndërkombëtare. Edhe pse ka pasur përparime të konsiderueshme në forcimin e diplomacisë publike dhe në promovimin e Kosovës si një vend në zhvillim me potencial të lartë, imazhi i saj global ende përballet me sfida. Narrativa ndërkombëtare për Kosovën shpesh dominohet nga çështje politike dhe jo nga arritjet e saj në fusha si inovacioni, ekonomia apo përfshirja e diasporës. Për këtë arsye, është e nevojshme një qasje më strategjike në avokimin ndërkombëtar, e cila jo vetëm që mbron interesat e Kosovës, por gjithashtu ripërcakton mënyrën se si vendi prezantohet në sytë e komunitetit ndërkombëtar.
Përfundime dhe Rekomandime
Avokimi dhe diplomacia digjitale e diasporës përfaqësojnë mjete të fuqishme për të ndikuar në zhvillimin e Kosovës dhe për të forcuar pozitën e saj në arenën ndërkombëtare. Teknologjia, ekspertiza dhe rrjetet globale të diasporës mund të shërbejnë si katalizatorë për ndërtimin e politikave të qëndrueshme, përmirësimin e imazhit të vendit dhe fuqizimin e diplomacisë publike.
Për të shfrytëzuar maksimalisht këtë potencial, është tejet e rëndësishme një strategji e qartë dhe e mirëkoordinuar midis institucioneve shtetërore, sektorit privat dhe vetë diasporës. Institucionalizimi i angazhimit të diasporës dhe përdorimi strategjik i diplomacisë digjitale mund ta pozicionojnë Kosovën si një aktor më të fuqishëm në skenën globale. Duke kanalizuar energjinë dhe kapacitetet e diaspores drejt ndryshimeve të prekshme dhe inovacionit, Kosova mund të sigurojë një rol më aktiv dhe të qëndrueshëm në zhvillimin e saj kombëtar dhe ndërkombëtar.
Për të maksimizuar ndikimin e diasporës dhe për ta shndërruar atë në një faktor kyç në zhvillimin e Kosovës, është thelbësore institucionalizimi i përfshirjes së saj në mënyrë të qëndrueshme dhe afatgjatë. Qeveria e Kosovës duhet të krijojë një platformë të dedikuar për të koordinuar angazhimin e ekspertëve të diasporës në hartimin e politikave dhe projekteve zhvillimore. Kjo platformë duhet të funksionojë si një urë lidhëse midis institucioneve publike, sektorit privat dhe profesionistëve të diasporës, duke siguruar një mekanizëm të qartë për identifikimin e nevojave dhe përfshirjen e ekspertizës ndërkombëtare në proceset vendimmarrëse të Kosovës.
Për më tepër, rritja e bashkëpunimit me organizatat ndërkombëtare është një hap i domosdoshëm për të siguruar që angazhimi i diasporës të jetë pjesë e strategjive të zhvillimit të vendit. Duke e lidhur diasporën me institucione dhe rrjete globale, Kosova mund të përfitojë nga njohuritë, përvojat dhe kontaktet ndërkombëtare të profesionistëve të saj. Kjo do të ndihmonte në transferimin e njohurive, lehtësimin e mundësive të reja për punësim dhe investime, si dhe në krijimin e partneriteteve të qëndrueshme në fusha si inovacioni, teknologjia dhe edukimi.
Një aspekt tjetër kyç është lehtësimi i investimeve të diasporës, i cili do të inkurajonte angazhimin ekonomik të saj në Kosovë. Krijimi i mekanizmave të qartë ligjorë dhe administrativë për investitorët nga diaspora është një domosdoshmëri për të nxitur më shumë projekte zhvillimore dhe për të ulur barrierat që shpesh pengojnë investimet. Reforma në procedurat e regjistrimit të bizneseve, sigurimi i mbështetjes financiare për investitorët dhe garantimi i një mjedisi të favorshëm për investime do ta bënin Kosovën një destinacion më tërheqës për kapitalin e diasporës.
Së fundmi, zhvillimi i diplomacisë digjitale si një strategji shtetërore është një hap thelbësor për të përmirësuar imazhin ndërkombëtar të Kosovës dhe për të promovuar interesat e saj në botë. Qeveria dhe organizatat e shoqërisë civile duhet të investojnë në trajnime, platforma dhe fushata të strukturuara që forcojnë aftësinë e institucioneve dhe qytetarëve për të përdorur mjetet digjitale në avokim dhe diplomaci publike. Përmes një qasjeje më strategjike dhe të koordinuar, Kosova mund të fuqizojë praninë e saj në arenën ndërkombëtare, të ndikojë në perceptimet globale dhe të sigurojë mbështetje më të madhe për çështjet e saj në nivel ndërkombëtar.
Ky artikull u realizua me mbështetje nga projekti rajonal “SMART Balkans – Shoqëria Civile për Vlera të Përbashkëta në Ballkanin Perëndimor,” zbatuar nga Qendra për Promovimin e Shoqërisë Civile (CPCD) në bashkëpunim me Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) dhe Qendrën për Kërkim dhe Politikëbërje (CRPM), me mbështetje financiare nga Ministria e Punëve të Jashtme e Norvegjisë (NMFA). Përmbajtja e artikullit është përgjegjësi e vetme e Germin si zbatues i projektit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë së Punëve të Jashtme të Norvegjisë (NMFA).
Date: 17/03/2025
0 Views
Potenciali i Pashfrytëzuar i Diasporës: Ndikimi në Zhvillimin Ekonomik dhe Tregtinë Ndërkombëtare të Kosovës
Diaspora përfaqëson një nga asetet më të rëndësishme dhe më të vlefshme për vendin amë, pasi ajo krijon lidhje të forta me tregjet ndërkombëtare dhe luan një rol kyç në nxitjen e zhvillimit ekonomik. Në shumë shtete të vogla dhe në zhvillim, diaspora ka kontribuar në promovimin e produkteve dhe shërbimeve vendase, duke hapur mundësi të reja për eksport dhe tërheqjen e investimeve të huaja. Përveç remitancave, të cilat shpesh përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të Prodhimit të Brendshëm Bruto, ndikimi i diasporës është gjithashtu i dukshëm në përforcimin e markave kombëtare, krijimin e partneriteteve tregtare dhe shpërndarjen e ekspertizës ndërkombëtare.
Përvoja e diasporës shqiptare, për shembull, ka luajtur një rol të rëndësishëm në prezantimin e produkteve tradicionale si vera, ushqimet organike dhe artizanatet në tregjet ndërkombëtare. Anëtarë dhe rrjete të diasporës kanë kontribuar si ndërmjetësues, duke ndihmuar bizneset lokale të depërtojnë në tregje të reja dhe duke ofruar mundësi për zhvillimin e marrëveshjeve tregtare. Po ashtu, profesionistët e diasporës kanë ndarë njohuritë e tyre për të përmirësuar cilësinë dhe konkurrueshmërinë e produkteve vendase, duke i mundësuar atyre të përmbushin standardet ndërkombëtare dhe të arrijnë sukses në tregje më të gjera (Facilitating Diaspora Investment).
Megjithëse këto përpjekje kanë dhënë rezultate pozitive, potenciali i plotë i diasporës mbetet ende i pashfrytëzuar. Shpesh mungojnë mekanizmat e qartë për të strukturuar dhe përmirësuar bashkëpunimin ekonomik mes diasporës dhe institucioneve vendase. Një fokus më i madh në fuqizimin e këtij bashkëpunimi do të mundësonte një ndikim të drejtpërdrejtë në rritjen e kapaciteteve lokale dhe përshpejtimin e zhvillimit ekonomik. Ky bashkëpunim mund të kontribuojë në diversifikimin e eksporteve, krijimin e vendeve të reja të punës dhe përforcimin e imazhit ndërkombëtar të vendit amë. Roli i diasporës si një partner strategjik për zhvillimin e qëndrueshëm të tregtisë ndërkombëtare mbetet thelbësor për rritjen ekonomike dhe integrimin e vendit në ekonominë globale (The Role of Remittances in Developing Countries). Përmes mbështetjes direkte të diasporës, mund të përmirësohet qasja në tregje të reja dhe të stimulohet shkëmbimi i njohurive dhe teknologjive (Diaspora Nje ure lidhese per zhvillimin ekonomik te Kosoves).
Aktualisht, Kosova përballet me disa sfida në lidhje me integrimin e saj në tregjet ndërkombëtare. Struktura ekonomike e saj dominohet nga importet, ndërsa eksportet mbeten të kufizuara dhe të përqendruara në disa sektorë si përpunimi i metaleve, tekstili dhe produktet bujqësore. Nëse diaspora do të angazhohej më shumë në këto sektorë, do të mundësohej një ndikim të drejtpërdrejtë në rritjen e eksportit dhe diversifikimin e tij. Barrierat administrative, mungesa e certifikimeve ndërkombëtare dhe njohja e markave vendore në tregjet globale pengojnë rritjen e eksporteve (Kontributi i diasporës në zhvillimin ekonomik të Kosovës).
Në këtë kontekst, diaspora mund të luajë një rol kyç në adresimin e këtyre sfidave përmes disa mënyrave:
1. Vazhdimësia e promovimit të produkteve dhe shërbimeve vendore
Diaspora mund të shërbejë si ambasadorë të produkteve dhe shërbimeve të Kosovës, duke promovuar cilësinë dhe veqantin e tyre në vendet ku jetojnë. Kjo mund të përfshijë:
Hapjen e dyqaneve me produkte nga Kosova.
Organizimin e panaireve dhe eventeve për promovimin e produkteve vendore.
Përdorimin e rrjeteve sociale dhe mediave për të rritur ndërgjegjësimin rreth markave vendore.
2. Ndihma për certifikime ndërkombëtare
Diaspora mund të ndihmojë në sigurimin e njohjeve ndërkombëtare duke:
Ofruar kontakte për përmbushjen e standardeve ndërkombëtare.
Ndërmjetësuar mes bizneseve në Kosovë dhe organizatave certifikuese.
Mbështetur financiarisht për përmirësimin e cilësisë dhe standardeve të prodhimit.
3. Mbështetja për eksportuesit
Ofrojnë trajnime dhe mentorim për eksportuesit e rinj në Kosovë.
Ndihmojnë me përgatitjen e dokumentacionit për eksport.
Sigurojnë informacion për politikat dhe rregullat tregtare në tregjet e destinacionit.
4. Krijimi i një imazhi pozitiv për Kosovën
Diaspora mund të ndihmojë në përmirësimin e perceptimit të Kosovës në nivel ndërkombëtar, duke promovuar:
Trashëgiminë kulturore dhe artizanatin unik të Kosovës.
Aftësitë dhe talentet e të rinjve të Kosovës në fusha të ndryshme.
Stabilitetin dhe potencialin ekonomik të vendit për investime të huaja.
5. Kanalizimi i remitancave për zhvillim
Përveç remitancave për konsum, diaspora mund të kanalizojë fonde në projekte ekonomike dhe iniciativat që nxisin eksportet, si:
Fondet për mbështetjen e bizneseve start-up.
Investime në infrastrukturë që ndihmojnë eksportin (depo, logjistikë, etj.).
Konkluzion
Përvoja ndërkombëtare e diasporës, njohuritë profesionale dhe rrjetet e ndërtuara jashtë vendit mund të shërbejnë si burime të rëndësishme për promovimin e eksporteve, rritjen e cilësisë së produkteve vendase dhe krijimin e mundësive për partneritete tregtare. Për më tepër, diaspora ka një rol të rëndësishëm në përmirësimin e imazhit të Kosovës përmes prezantimit të trashëgimisë kulturore dhe potencialit ekonomik në tregjet globale. Megjithatë, mungesa e një mekanizmi të strukturuar për bashkëpunimin mes institucioneve dhe diasporës kufizon ndikimin e saj. Kjo situatë pengon diversifikimin e eksporteve, implementimin e standardeve ndërkombëtare dhe ndërtimin e një imazhi të fuqishëm për Kosovën si një vend me potencial të qëndrueshëm ekonomik. Institucionet e Kosovës duhet të krijojnë politika dhe mekanizma specifikë për të fuqizuar rolin e diasporës si një partner strategjik në zhvillimin ekonomik dhe integrimin në tregjet ndërkombëtare.
Rekomandime
Institucionet e Kosovës duhet të krijojnë një platformë kombëtare për bashkëpunim me diasporën që të mundësojë lidhjen mes bizneseve vendore dhe profesionistëve nga diaspora, të ofrojë informacion mbi tregjet ndërkombëtare dhe të kanalizojë remitancat në projekte të qëndrueshme ekonomike.
Po ashtu, duhet të vendosen mekanizma për përmirësimin e certifikimeve dhe standardeve ndërkombëtare duke financuar trajnime për eksportuesit dhe duke lehtësuar njohjen ndërkombëtare të produkteve vendore. Për më tepër, promovimi i imazhit të Kosovës përmes rrjeteve të diasporës duhet të mbështetet në organizimin e panaireve ndërkombëtare dhe fushatave marketingu që theksojnë cilësinë e produkteve vendore, trashëgiminë kulturore dhe potencialin ekonomik të vendit.
Kjo analizë u realizua me mbështetjen e projektit rajonal “SMART Balkans – Shoqëria Civile për Vlera të Përbashkët në Ballkanin Perëndimor” të zbatuar nga Qendra për Promovimin Shoqërisë Civile (CPCD) në bashkëpunim me Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM), dhe Qendra për Kërkim dhe Politikëbërje (CRPM) dhe i mbështetur financiarisht nga Ministria e Punëve të Jashtme të Norvegjisë (NMFA). Përmbajtja e kësaj analize është përgjegjësi vetëm e autorëve dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Ministrisë së Punëve të Jashtme Norvegjeze (NMFA).
Date: 27/02/2025
0 Views
OriginAL Hap Aplikimet për Grupet e 2025
OriginAL me kënaqësi njofton hapjen zyrtare të aplikimeve për grupet e vitit 2025. Ky program unik edukativ dhe kulturor fton të rinjtë shqiptarë të moshës 18 deri në 24 vjeç në një udhëtim të zbulimit, lidhjes dhe zhvillimit personal.
Pjesëmarrësit e OriginAL do të angazhohen në përvoja të ndryshme, duke eksploruar trashëgiminë kulturore, historinë, gjuhën dhe traditat e Kosovës dhe Shqipërisë. Programi synon të forcojë ndjenjën e identitetit tek pjesëmarrësit dhe të thellojë kuptimin e tyre mbi rrënjët paraardhëse.
Për herë të parë këtë vit, OriginAL ofron fleksibilitet duke u lejuar aplikuesve të zgjedhin periudhën në të cilën dëshirojnë të marrin pjesë. Kjo risi siguron që më shumë të rinj të mund të jenë pjesë e kësaj mundësie që ndryshon jetën në një kohë që përshtatet më mirë me oraret e tyre.
Kriteret e Përshtatshmërisë:
Të jenë me prejardhje shqiptare.
Mosha ndërmjet 18 dhe 24 vjeç.
Interes për eksplorimin kulturor dhe historik.
Si të Aplikoni:
Për të aplikuar apo për më shumë detaje mbi kriteret e aplikimit dhe programit, ju lutemi klikoni në linkun më poshtë.
APLIKO KETU